Αυτά τα παιδιά τίνος είναι;

Αυτά τα παιδιά τίνος είναι;

Είναι παιδιά από 12 έως 18 χρονών. Τα πιο πολλά αγόρια. Το δέρμα τους είναι σκούρο ή και μαύρο. Έρχονται από χώρες μακρινές, σχεδόν παραμυθένιες. Με τα πόδια, κρυμμένα μέσα σε φορτηγά, με βάρκες που ξέρουν πως θα βουλιάξουν. Εξαναγκάζονται να οδηγήσουν βανάκια που κυνηγά η αστυνομία, πληρώνοντας με τη ζωή τους. Ξέρουν πως άλλοι, φίλοι τους, αδέλφια τους, γονείς τους, δεν τα κατάφεραν. Κάποια τους έχασαν στη διαδρομή. Τους έκλεισαν τα μάτια και συνέχισαν το δρόμο τους. Εκβιάστηκαν, έπεσαν θύματα ληστείας, σεξουαλικής κακοποίησης, βασανισμών, εκμετάλλευσης παιδικής εργασίας.

Κάποια άφησαν την οικογένειά τους πίσω. Η μάνα τους έβαλε στο δισάκι τους την ελπίδα της και τα ξεπροβόδισε. Άλλα έχουν την οικογένεια μπροστά. Αδέλφια, γονείς και θείους που τους περιμένουν στη Γη της Επαγγελίας για επανένωση. Τα υπόλοιπα δεν έχουν κανέναν. Δεν έχουν να χάσουν τίποτα. “Δεν ελπίζουν τίποτα, δε φοβούνται τίποτα. Είναι λεύτερα”.

Μήνες μετά τη μέρα που έφυγαν από το σπίτι τους – κάποτε ίσως και χρόνια- στριμώχνονται σε κρατητήρια της Ελληνικής Αστυνομίας για μέρες, χωρίς φαγητό ή προαυλισμό. Κάποτε φτάνουν σ’ έναν ξενώνα Ασυνόδευτων Ανηλίκων. Εκεί τα συνάντησα. Τινάζουν τη σκόνη του ταξιδιού από πάνω τους. Πλένονται, τρώνε και κοιμούνται. Έχουν βασανιστικούς εφιάλτες και μιλούν λίγο ή πάρα πολύ. Δεν εμπιστεύονται κανέναν. Λένε αυτά που έμαθαν πως πρέπει να πουν. Λένε ψέματα που μοιάζουν με αλήθειες, λένε αλήθειες που μοιάζουν με ψέματα. Ζωγραφίζουν καρδιές και γράφουν μέσα τη λέξη ΜΑΜΑ. Τις κολλούν στους τοίχους του ξενώνα. Το βλέμμα τους ξεχνιέται στο πουθενά πολλές φορές. Κι ύστερα καταλαβαίνουν πως τώρα πια μπορούν να “θέλουν”. Παιδιά που έφτασαν με τα πόδια από τα βάθη της Ασίας, τρώγοντας για μήνες μόνο χαρούπια, μετατρέπονται σε παιδιά που θέλουν κάτι διαρκώς. Ένα από τα πρώτα πράγματα που θέλουν είναι “σχολείο”.

Τα συνάντησα κι εκεί. Στάθηκα πίσω τους αυτή τη μαγική στιγμή που μέσα στο χάος της ζωής τους άνοιξε η πόρτα μιας σχολικής τάξης. Κι έτσι για πρώτη φορά στο μυαλό μου, αυτή η συνηθισμένη η λέξη “τάξη” σε σχολικό συγκείμενο, απόκτησε αντώνυμο, το χάος. Στέκονται όλα μπροστά στην ανοιχτή πόρτα με την ίδια σχεδόν αμήχανη προσδοκία και συγκρατημένη χαρά. Ένα με δύο δευτερόλεπτα πριν κάνουν το βήμα. Κι εκεί, έτσι σε μια στιγμή, γίνονται πάλι παιδιά. Έχουν φίλους, έχουν καθηγητές, έχουν τους γονείς των φίλων, έχουν τον φύλακα και την καθαρίστρια του σχολείου, την κυρία του κυλικείου, τον οδηγό του σχολικού. Σιγά-σιγά το βλέμμα τους καθαρίζει, ο ύπνος τους ηρεμεί, εμπιστεύονται και πάλι. Αγαπούν κι αγαπιούνται, φυτεύουν σποράκια ελπίδας και προχωρούν.

Ήρθαν κι έφεραν στα σχολεία μας ένα ερώτημα : “Τίνος είναι τα παιδιά;”. Όλα τα παιδιά, όχι μόνο αυτά. Ποιος έχει την ευθύνη να φροντίζει ώστε τα παιδιά να βρίσκονται κάθε μέρα στο σχολείο; Οι γονείς, οι κηδεμόνες, οι εργαζόμενοι στις Οργανώσεις που έχουν τους ξενώνες ασυνόδευτων ανηλίκων, οι επίτροποι, το ΚΕΘΕΑ, τα Κέντρα Πρόληψης, οι καθηγητές, οι διευθυντές, η Πολιτεία, ο Υπουργός Παιδείας, ο αρτοποιός της γειτονιάς (που ενίοτε κάνει καθημερινή δωρεά το κολατσιό στο σχολείο), ο καθηγητής του φροντιστηρίου (που έτυχε να κάνει δωρεάν μαθήματα), η μητέρα από το σύλλογο γονέων (που φέρνει σπιτικά κέηκ στον ξενώνα);

Στο δρόμο που περπάτησα εδώ και τρία χρόνια είδα πολλά δάχτυλα ανθρώπων που δείχνουν ό ένας τον άλλο. Είδα κι ανθρώπους να μην δείχνουν κανέναν άλλο, αλλά να παίρνουν ο καθένας το μερίδιο της ευθύνης που του αναλογεί, άλλοτε διστακτικά κι άλλοτε πρόθυμα. Κάποια παιδιά κρατούν ημερολόγια. Ποια ονόματα άραγε να γράφουν και τι λένε γι’ αυτούς; Τα φαντάζομαι να μεγαλώνουν και να πατούν γερά στα πόδια τους. Να γίνονται ό,τι ονειρεύτηκαν να γίνουν. Κι εκεί κάπου στα βάθη των αναμνήσεων να βρίσκεται ένα σχολείο κι ένας δάσκαλος που είχε πει “Είναι και δικά μου παιδιά”. Κι ένας φούρναρης, και μια γιατρός, κι ένας αστυνομικός, και μια ταμίας super-market, και μια δικηγόρος κι ένας παππούς κάποιου συμμαθητή…….

Όλγα Καλομενίδου